Kiedy notariusz może odmówić czynności notarialnych ?

Działalność notariuszy w naszym kraju przede wszystkim ustawa z 14 lutego 1991 roku pt „Prawo o notariacie” , ale są też ustawy, które bezpośrednio wpływają na zakres uprawnień i regulację pracy notariatu. Taką właśnie ustawą była ustawa o przeciwdziałaniu wprowadzeniu do obrotu finansowego wartości majątkowych pochodzących z nielegalnych, lub nieujawnionych żródeł z 16 listopada 2000 roku oraz ustawa o przeciwdziałaniu praniu brudnych pieniędzy z 22 października 2009 roku. Wszystkie te ustawy nakładają na notariuszy dodatkowe regulacje i obowiązki.

Obowiązki notariusza

W polskim systemie prawnym notariusz jest funkcjonariuszem publicznym, reguluje to Kodeks Karny w artykule 115  paragraf 13. Jako osoba zaufania publicznego i funkcjonariusz publiczny notariusz korzysta z ochrony określanej prawem. Wszystkie czynności jakie wykonuje notariusz mają charakter urzędowy. Pośród wielu czynności jakie ma obowiązek wykonać notariusz najistotniejsze to:

  • sporządzanie aktów notarialnych, czyli czuwanie nad bezpieczeństwem obrotu
  • sporządzanie odpisów, wpisów i rozmaitych wyciągów dokumentów
  • sporządzanie poświadczeń ( identyfikacja osoby i jej tożsamości na podstawie dokumentów i informacji ogólnie dostępnych oraz podejmowanie czynności w celu identyfikacji rzeczywistego beneficjenta i weryfikacja jego tożsamości oraz struktury własności i zależności klienta).
  • Sporządzanie poświadczeń własnoręczności podpisu
  • doręczanie oświadczeń
  • przyjmowanie na przechowanie dokumentów, papierów wartościowych, a nawet pieniędzy
  • sporządzanie odpisów i wyciągów różnych dokumentów

To oczywiście tylko niewielka część szerokiego wachlarza czynności jakie jest obowiązany podejmować notariusz.

Odmowa dokonania czynności notarialnych

Generalna zasada jest taka, że notariusz jest tak zwaną osoba zobowiązaną, więc ma obowiązek podejmować przewidziane prawem czynności notarialne. To zasada ogólna, ale oczywiście są wyjątki i wtedy notariusz może odmówić dokonania czynności notarialnych, w tym wypadku chodzi o odmowę potwierdzenia obrotu wartościami majątkowym .Szczegóły są zawarte w wyżej wymienionych ustawach z roku 2000 i 2009. Trudność notariusza zawiera się przede wszystkim w ustaleniu rzeczywistego beneficjenta danej transakcji. W tym wypadku ważne jest wytłumaczenie pojęcia beneficjenta. Mogą to być osoby fizyczne, które są udziałowcami lub akcjonariuszami, lub posiadają prawo głosu na zgromadzeniu wspólników w wysokości powyżej 25% .Mogą to być osoby fizyczne, które są właścicielami osoby prawnej  i osoby fizyczne, które sprawują rzeczywista kontrolę nad co najmniej jedną czwartą majątku będącego przedmiotem czynności.

Jeśli notariusz nie jest w stanie wykonać takich sprawdzeń, to po prostu nie może dokonać czynności notarialnych dotyczących obrotu nieruchomościami i jego obowiązkiem jest przekazanie sprawy do Generalnego Inspektora Informacji Finansowej.

 

25 sierpnia 2015