Procedura zwolnienia od opłaty w postępowaniu wieczystoksięgowym nie jest specjalnie skomplikowana, ale wymaga skrupulatnego przestrzegania przepisów. Każda osoba, która jest zobowiązana do zapłacenia kosztów sądowych, w tym kosztów w postępowaniu wieczystoksięgowym, ma prawo domagać się całkowitego lub częściowego zwolnienia od kosztów. Jeśli o takie zwolnienie domaga się osoba fizyczna, musi ona złożyć specjalne oświadczenie , które musi zawierać stwierdzenie, że nie jest w stanie ponieść kosztów, bez uszczerbku dla siebie i dla rodziny. Do tego wniosku należy dołączyć specjalny formularz, w którym wnioskodawca dość szczegółowo opisze swoją sytuację materialną i żródła swoich dochodów. Jeśli o zwolnienie z kosztów ubiega się osoba prawna, to musi ona niezbicie wykazać, że nie ma dostatecznie dużo środków pieniężnych, aby pokryć koszty sądowe i to jest zazwyczaj o wiele trudniejsze, niż w przypadku osoby fizycznej.
W przypadku wniosków wieczystoksięgowych opłata stała przy składaniu wniosku wynosi 200 zł. Jeśli wniosek dotyczy wpisu do księgi tak zwanego udziału, pobiera się część proporcjonalną do wielkości udziału, nie może to być jednak kwota mniejsza niż 100 złotych. 150 złotych stałej opłaty pobiera się od wniosku o wpis w księdze wieczystej własności, użytkowania wieczystego, spółdzielczego prawa do lokalu na podstawie dziedziczenia. Opłata w kwocie 60 zł jest pobierana za złożenie wniosku o założenie księgi wieczystej, odłączanie nieruchomości, połączenie nieruchomości w jednej księdze i dokonanie innych wpisów. Opłaty za odpis zwykły księgi wieczystej to 30 złotych, a za tak zwany odpis zupełny trzeba zapłacić 60 złotych.
W procedurze zwolnienia od opłat, bardzo ważne jest zachowanie pewnych terminów- trzeba koniecznie pamiętać, że zwolnienie od kosztów może nastąpić tylko przed złożeniem wniosku o wpis do księgi wieczystej. Podobnie w przypadku aktu notarialnego, zwolnienie może nastąpić przed podpisaniem aktu. Jest oczywiście i wyjątek od tej reguły, jest to przypadek, kiedy obowiązek poniesienia kosztów sądowych powstał po wydaniu orzeczenia w postępowaniu wieczystoksięgowym.
Następny ważny termin, który nie możemy przeoczyć, to trzymiesięczny termin na dokonanie wpisu do księgi wieczystej, już po uzyskaniu zwolnienia od kosztów wieczystoksięgowych.
Odmowa zwolnienia od kosztów sądowych jest ostateczna, nie przysługuje na nią zażalenie, nie można też ponawiać wniosku opierając się na tych samych okolicznościach.
