Uprawdopodobnienie jest terminem prawnym i najczęściej interpretuje się je jako środek zastępczy dla dowodu. Mówiąc o uprawdopodobnieniu musimy mieć więc na uwadze to, że jest ono wyjątkiem od zasady, w oparciu o którą udowodnione powinny być wszystkie te fakty, które mają istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia danej sprawy. Już na wstępie wypada przy tym podkreślić, że uprawdopodobnienie nie może być stosowane zawsze, ale jedynie wówczas, gdy w ustawie wyraźnie wskazana jest taka możliwość.
Jeśli zatem ustawa przewiduje, że uprawdopodobnienie jest wystarczające, sąd nie może już wymagać udowodnienia faktu od strony procesu. Uprawdopodobnienie jest traktowane jako przesłanka w wielu przepisach, które dotyczą procedury cywilnej i to zarówno w postępowaniu procesowym, jak i nieprocesowym, egzekucyjnym oraz zabezpieczającym. Może stać się podstawą do wyłączenia biegłego i sędziego, przywrócenia terminu, wniesienie zastrzeżenia do protokołu, gdy odbywa się to już po terminie, przywrócenia terminu oraz zawieszenia rygoru natychmiastowej wykonalności, który został nadany wyrokowi zaocznemu. Uprawdopodobnienie można także wykorzystać podczas żądania zabezpieczenia spadku, wyjawienia przedmiotów spadkowych oraz wyjawienia majątku. Szczegółowa analiza uprawdopodobnienia zwraca naszą uwagę na to, że nie daje ono pewności, w przeciwieństwie do dowodu, że uprawdopodobniony fakt jest rzeczywiście prawdziwy. Jego cechą jest też odformalizowanie, dzięki czemu postępowanie jest łatwiejsze i może przebiegać szybciej niż zazwyczaj. Warto wspomnieć i o tym, że strona, która wskazuje daną okoliczność, nie musi obawiać się skrępowania wymaganiami, które odnoszą się do formy przeprowadzania dowodów. Tu forma jest dowolna, można więc posługiwać się między innymi notatkami oraz pisemnymi oświadczeniami składanymi przez osoby trzecie. W tym momencie zastosowanie znajdują już choćby ustne zeznania świadka nawet, jeśli nie dochodzi do nich podczas samego przesłuchania.
Oczywiście, odformalizowanie nie oznacza wcale, że roszczenie może być oparte jedynie na twierdzeniach zainteresowanej strony. Sąd zawsze musi opierać się również na jakimś materiale umożliwiającym mu zajęcie stanowiska. Nie można zapominać i o tym, że to sąd zawsze musi kierować się swobodną oceną. On też decyduje, czy ustalenia, których dokonuje się dzięki uprawdopodobnieniu są wiarygodne i czy można zgodzić się na to, aby uznawać je za element stanu faktycznego, który jest w danym momencie dowodzony przez stronę biorącą udział w procesie.
