Inwentaryzacja powinna być przeprowadzona w firmie na koniec okresu rozliczeniowego. Jej zasadniczym celem jest weryfikacja zapisów księgowych. W przypadku wykrycia błędów możliwa jest ich korekta. Dzięki temu księgowość może być prowadzona rzetelnie, a zapisy w księgach rachunkowych odzwierciedlają stan faktyczny. Czy inwentaryzacja jest rzeczywiście potrzebna i czy jest ona skomplikowaną operacją?
Zanim dojdzie do inwentaryzacji, powinno zostać opracowane wewnętrzne zarządzenie kierownika jednostki w tej sprawie. Dokument ten stanowiący swego rodzaju akt wykonawczy do instrukcji inwentaryzacyjnej musi bardzo szczegółowo określać zasady i techniki inwentaryzacyjne, które zostały przyjęte w danym przedsiębiorstwie. Dobrym krokiem może okazać się również powołanie tzw. zespołu spisowego, czyli komisji, której zadaniem jest nadzór nad prawidłowym przebiegiem prac weryfikacyjnych. Dla prawidłowego i sprawnego przeprowadzenia inwentaryzacji bardzo duże znaczenie ma dokładne sprecyzowanie zakresu i poszczególnych czynności wykonywanych w ramach inwentaryzacji. Należy pamiętać o tym, że wszelkie szczegółowe przepisy dotyczące przeprowadzania remanentu zawarte zostały w Ustawie o Rachunkowości. Zgodnie z przepisami tejże ustawy istnieją trzy różne metody przeprowadzania inwentaryzacji. Ich wybór powinien być uzależniony od celu takiego badania.
Najprostszym, a zarazem najpopularniejszym sposobem przeprowadzania remanentu jest spis z natury. Metoda ta polega na weryfikacji składników stanowiących majątek jednostki gospodarczej, zgodnie z zapisami księgowymi oraz ewidencją majątku przedsiębiorstwa. Ten sposób remanentu wiąże się z jednym zasadniczym problemem. Środki trwałe będące składnikami majątku przedsiębiorstwa wraz z upływem czasu tracą swoją wartość. Konieczne jest, zatem przeszacowanie aktywów trwałych. Oczywiście szczegółowe instrukcje postępowania w takim przypadku można znaleźć w Ustawie o Rachunkowości.
Kolejna metoda inwentaryzacji to potwierdzenie prawidłowości sald na podstawie informacji uzyskanych od banków oraz kontrahentów. W odniesieniu do zobowiązań podatkowych wobec urzędu skarbowego, ten sposób przeprowadzania remanentu wydaje się mało skuteczny. Dlaczego? Organy skarbowe nie są, bowiem w stanie potwierdzić należności podmiotów gospodarczych z tytułów publicznoprawnych. Należy pamiętać, że podstawą powstania należności są deklaracje składane przez podatników i do czasu kontroli podatkowych organy nie mają możliwości weryfikacji tych kwot.
Ostatnią metodą prowadzenia remanentu jest porównanie stanów księgowych z odpowiednimi dokumentami, w wyniku, którego następuje weryfikacja rzeczywistej wartości poszczególnych składników majątkowych. Ta metoda dotyczy aktywów i pasywów, których stanu nie można ustalić przez spis inwentaryzacyjny lub uzgodnienie sald z kontrahentami. Przykładem mogą być grunty rolne, należności i zobowiązania publicznoprawne oraz inne składniki majątku niemożliwe do obejrzenia.
