Na rynku mieszkaniowym bardzo dużą część stanowią tak zwane mieszkania spółdzielcze, które stanowiły dominującą formę własności w okresie tak zwanej komuny, czyli przed 1989 rokiem. Spółdzielnie mieszkaniowe były wówczas praktycznie jedynym podmiotem budującym mieszkania i mimo, że tak wiele się zmieniło, to jednak mieszkania spółdzielcze nadal są w obrocie i nadal nastręczają problemów prawnych przy ich obrocie. Spółdzielcze lokale można podzielić na dwa rodzaje tytułów prawnych
– mieszkania spółdzielcze lokatorskie, czyli mieszkania będące własnością spółdzielni i które spółdzielnia oddaje do mieszkania swoim członkom na zasadach określonych przez statut spółdzielni i za określoną opłatą
– mieszkanie spółdzielcze własnościowe, to taka niedokończona forma, ani do końca spółdzielcze, bo przecież wykupione na własność, ani do końca własnościowe, bo podlega wielu ograniczeniom wynikającym z faktu przynależności do spółdzielni.
Wychodząc naprzeciw oczekiwaniom tych spółdzielców, którzy nie mogli sprzedać na rynku swoich spółdzielczo- własnościowych mieszkań, wprowadzono możliwość zmiany spółdzielczego własnościowego lokalu na odrębną własność, czyli własność bez żadnych ograniczeń. Bardzo wielu spółdzielców dokonało takiej zmiany, bardzo korzystnie wpłynęło to również na rynek, bo tego typu mieszkania zaczęły się bardzo dobrze sprzedawać ( zazwyczaj bardzo dobre lokalizacje po konkurencyjnych cenach ).
Przy okazji takich transakcji okazało się, że są pewne niejasności dotyczące płacenia podatku, jaki zawsze trzeba uiścić przy zakupie nieruchomości. Większość osób, które przekształciły swoje spółdzielcze mieszkania własnościowe w odrębną własność i nie chciały zapłacić wysokiego przecież podatku, po prostu zmuszone były czekać pięć lat, bo musiały dostosować się do przepisu, który jasno precyzował, że podatek płacimy tylko wówczas, kiedy od zakupu do sprzedaży nie minęło pięć lat, a jeśli minęło, to takiego obowiązku nie mamy.
Jak to zwykle w naszym pięknym kraju bywa, interpretacje różnych urzędów skarbowych różniły się pomiędzy sobą dość znacznie. Znaczącym momentem okazała się interpretacja Izby Skarbowej w Katowicach, która rozpatrując zapytanie podatnika dotyczące właśnie takiego podatku , zawyrokowała jednoznacznie, że zmiana własnościowego spółdzielczego prawa do mieszkania na odrębną własność jest wyłącznie zmianą formy własności i nie powinno się go traktować jako nabycie, więc nie trzeba w takim wypadku płacić podatku.
Na pytanie zawarte w tytule – czy można uznać przekształcenie własnościowego, spółdzielczego prawa do mieszkania w odrębną własność, za nabycie, trzeba odpowiedzieć przecząco i trzeba powołać się na wiążącą interpretację katowickiej Izby Skarbowej z czerwca bieżącego roku.
